Paunak ah ” Bawng tangtat Sahang in ne” kici hi. Gamsa a tangtatte peuh mah humpi leh Sahangte in mai ngap in ngim masa hamtang uh hi. A hontat thei ganhingte pen sasialnete in zong maingap masa het lo hi. Bang hang hiam cih leh akipumkhatna un maitang neisak cihna ahi hi. Bawng tangtatte Sahang in a nek ziauziau bangin a tangpek mihingte zong kim le pamah hong valh tum thei ding gal tam mahmah ahih lam phawk huai hi. Khat guak i hih ciangin mite in ei bek mahin hong mu pah uh a, midangte tawh i hontat tak ciangin i galte in a honpi-in hong mu uh ahih manun hong kihta pah lian uh hi. Mi sangin i tam zawk manin hong kikihta hi masa loin, i pankhop theih ciang bekin mite in hong kihta pan uh hi. Zopaunak ah Saipi ama liat in lian kici hi. Saipi lo buang eimah tangin a lianzo ki-omlo hi. Suangpi zong suangno in a thek mah bangin i liatnop leh midangte tawh kipawlkhop ding kisam hi.
Tua banah i Zopaunak khat mahah “nupa kilungtuak khua khat in zolo, khua khat kilungtuak khua kua in zolo” i ci hi. Nupa khat nangawn akilungtuak tak ciangun khuazang khatin zozo lo ahih zen leh i minambupin kilungtuak mawk leng kumpi khat nangawn in hong kihta ding na hi gige hi. Zomite in kipumkhatna sungah vangliatna leh thahatna thusim a om lam kitel zo nai mahmah lo hi. Hih thusim i telma peuhmah mite’ kiangah tokai-in kikhasia den ding hi. Tua pen i pu le pate’ kammal “mi bawlin kimang lo; ei leh ei kibawlin kimang” a cih uh tawh hong kibang lian ding hi. Tu hun pen ngalkhat bang a tangtat hun hi nawn lo-a, Lai Siangtho sungah i muh bangin kauphe bangin hontat diamdiam hun hita hi (Pau. 30:27). Ethopia-te’ Paunak khat ah, maimonte a kipumkhat ciangun humpi nangawn viallum zo uh hi kici hi. Khat guakin ihih theih tawm mahmah napi, i pankhop tak ciangin up ngam loh zah dongin na lianpi kisemzo mawk hi.
I paunak sungah, unau pangkhawm gualzo kici hi. U sung nau sungah zong a kipawlkhawm theite midangte in nopneh ngam lo pah lel uh hi. Amau unau bek a om khawm ciangun kam kinialin a kitawng kha phial zongun mi dang tawh kal thu ahih nak leh amau unau mah kitang gupin kitaisan ngei lo uh hi. Tua bang unaute pen milakah amai uh taang mahmah hi. A kipumkhat thei minamte a meet zah mahun a kipumkhat theilo minamte’ supna genzawh lohin lian zaw tham hi. Kipumkhat theih lohna pen zekaina leh midangte’ nung ah omna ahi hi. Mihingte i mel le puam a kibat loh mah bangin i ngaihsutna, i sep theih, i siamna leh i uknate zong kibang lo hi. Tua manin pumkhatna kisam hi. I kibatlohnate gawmkhawmin thahatna a zat ding hi-a, kibatlohna teng ultungsakin kikhena-in zat ding hi peuh mah lo hi.
Lai Siangtho sungah I muh bangin kipumkhatna pen dengdelin kisia baih mahmah ahih manin dop siam, zuun siam mahmah ding kisam hi (Efesa 4:3). Tuni-in i kipumkhat theihna dingin “kei” cihna panin “ei” ci ta ni. Min le za, panmun deih luatnate kidek sawm ta ni. Agualelte thuakpihin a gualzote tawh lungdamkhawm ding hi hang. Thusia bangkua kansak lo-in thupha mual kua khumsak ta ding hi hang. Pangpalek bangin tungnun kituh lo-in Thangho leh Liandote unau in mimtang-taangtang a phelhawm diamdiam bangin itna tawh zingvai hawm khawm liailiai ta ding hi hang. Kumpi sungah i deih khat i nget ciangin MP te’ aw bek ngaih zolo ahih manin tu-in mipite’ aw tawh gawm khawm ta ding hanga, gambup vaihawmna innpite sungah i aw uh ngaih lua kisa in kithawn zuaizuai ta ding hi.
Tua hun ciangin kuaman hong kitheihmawl thei nawnlo ding uh hi. Nahoih sep kituh ding hang a, a samul man nuam ki-awn zaw ta ding hi hang. I pu i pate in lei leh ha zong kipet ahih kei leh unau sing zawngkhawm zong kitawng na ci buang uh hi. Kipet khak hun leh a hoih deih manin i kinialgawp hun a om ding mah hi. Kinial siamna pen khantoh nadingin a kisam mahmah hi zawsop hi. I ngaihsutna akibatloh ciangin kinialin a kisap leh zong kitawng phial ding hi hang. Ahih hangin kinuakin kimelma ngei lo ding hi hang. En zong Richard Baxter cih bangin: vai thupite ah kipumkhatna, a thupi khollote ah mimal deihtelna leh na khempeuh ah itna i cih bangin i khen theih ding thupi mahmah ta hi. Tu a kipanin a thupi lote thupisaklo lelin a thupizaw nate thupisak ta ding hi hang.
Martin Luther King, Jr. in: Sanggam bangin nuntak khopdan kisinzaw ding maw ahih kei leh mihaite bangin i vekin mangthang khawmzaw ding ci hi. I kipumkhat ngei kei leh kithahat ngei lo ding hi. I kipumkhat theih kei leh kigualzo ngeilo dinga midangte i hong valhtuam ziau ding uh hi. Zomite mailam ding pen i kipumkhatna sung ah kinga hi. Kipumkhatin hontat diamdiam zaw ding ihi hiam ahih kei leh eimau thu tek tawh tangpekin mangthang zaw ding. Limtakin ngaihsun pha mahmah dih ni.
By: Samuel TK Mung, (Columnist of Tongsan Media), India