India Kumpi in India leh Burma gamgi huk bitna / khakcipna (fencing) leh Free Movement Regime (FMR) a bei sakna ding vai Mizoram mipite’n a deihlohna tawh kisai Lungphona (Peaceful Rally) pen tukha May 16, 2024 ni ciangin Mizoram State, Champhai District, Zokhawthar khua leh Vaphai khuate ah Zo Re-unification Organisation (ZORO) makaihna tawh ZORO PEACE RALLY nasiatak neihna dingin May 9, 2024 ni-in ZORO General Headquarters in Press Conference bawl uh cih kiza hi.

ZORO in Press statement a bawlna ah a nuai a Thubulpi teng pansan / bulphuh uh hi. (1) Border Fencing vai: India Kumpi in India Leilu nisuahna lam a om Burma gamgi teng hukbit /khakcip ding thukimna a neihna uh nei uh tawh kisai-in, Burma lam ah gamgi Km 1643 a sau nei hi. Hih gamgi zul ah Zosuante nam tuamtuam kiteng khawm hi. India in Independence a ngah ciangin Zosuante pen India, Burma leh East Pakistan (Bangladesh) gamte ah kikhenzak hi.

Tua a kithehthang Zosuante tuni hunin kigawm khawmin vaihawmkhopna khat nuai khatah i om theihna ding hong dal/ khaktan thu khat suakta hi. Zosuante i utna leh deih teelna tawh kikhenthang hilo in, Colonial British Kumpi in hong khenzak bek tham loin, amau thuthu / thagum hat thu tawh gamgi hong bawlsak in, i kipumkhatna leh kigawmkhop nopna lungsim hong khenkham uh suak hi. Hih bangin gamgi hukbit /khaktan ding thu hong bawlna pen Zosuan khempeuh in kitelsiam zolo bek tham loin, India Kumpi in Zosuante hong thusimlohna leh simmawhna taktak hi ka ci uhi.

(2) Free Movement Regime Vai: India kumpi in Zosuante pen gam thum ahi India, Burma leh Bangladesh-ah ei deihtelna hi hetlo in ong khenthang ahi hi. Ahi zongin Minam khat akikhenthang hilel i hih manin India Kumpi in passport kisamlo in gamgi pan 16 Km huam sungah a tengte pen amau ut bangbang /suaktatak in zintheihna / phalna (Free Movement Regime) pia uh hi. Gamgi kiang a omte pen sanggam, laizom, zii leh ta akinei vive i hihna tawh suakta takin kikawm / kihawhtuah theihna kipia ahi hi.

Tua banah ei Mizote zong Burma leh India ah a tengte pen na khempeuh ah kizom dimdiam i hi a, Ih lungsim tawngah nikhat ni ciangin gam khatah kigawm khawm in minam lian khatin a om dingte hi hang cih pen i lunggulhna ahi hi. Ahih hangin, India Kumpi in suaktatak zin-suk zin-tohna pen dongtang sa-in, tua suakta tak i zattheih thukhun Free Movement Regime (FMR) pen beisak ding hanciam uh ahi hi. Hih Free Movement Regime (FMR) pen hong beisak hi zenzen leh sanggam unau i hihna panin, kikakna leh kigamlatna hong piang ding bek tham loin, zi leh pasal i kizopnate khempeuh dongah kikhenna leh kigamlatna tampi hong omto pah ding hi hang.

Tua manin hih Free Movement Regime (FMR) abeilohna dingin ZORO in a hihtheihna bangbang tawh ma lato zel ding hi. India Kumpi-in Free Movement Regime (FMR) a bei sak sawmna leh gamgi hukbit / khaktanna (Border fencing) a bawl sawmna pen Mizoram Kumpi in zong deihlo lua ahih manin, Mizoram State Assembly ah a deihlohna uh thukimnana bawl khin lai uh hi. Mizoram NGO Coordination Committee in zong hih thu tawh kisai in, a deihlohna thu pulak khin lai uh hi.

Ei deihteelna hang hi hetlo in minam khat khenzakna bek tham loin, tun gamgi hukbit / khaktan (FMR) beisak hong sawmna hangin, Mizo te’n i lamet i ngaklah mahmah ahi vaihawmna /thuneihna khat nuai a omkhawm ding pen hong bei mang thei takpi kha ding hi. India Kumpi-in gamgi hukbitna /khaktanna leh FMR beisak ding a sawmna pen khut zepin ki en mawklo dinga, minam bupin nasiatak mapankhop ding kisawm hi. Thagum zangin Zosuante hong khenzak sawm te tuni in ZORO in akisam bangin nawkto dingin mapanna kinei ahi hi.

Ngetna leh Cialna:

India Central Kumpi-in Free Movement Regime (FMR) beisak a sawmna uh leh gamgi hukbit/khaktanna (Border fencing) a sawmna uh tawh kisai in ZORO in a tawp dong kido/ kinial ding hi. UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples 2007 Article 36 (1)-ah, “Leitang aluah minamte, a diakdiak in, gamgi in akhen minamte pen amau ut bangin zinsuk, zinto thei ding uh a, kihuh in kipanpih thei ding uh hi. Biakna vai akipan nek leh tak zonna vai leh gamvai (politics) te dongah kikum khawm, genkhawm theihna ding suahtakna leh hamphatna (Right) nei uh hi. Article 36 (2)-ah, Gamsung kivaipuakna ah thunei kumpite in Leitang luah minamte tawh thu kikum khawm in amau satan / ngah ding hamphatna (rights) atan theihna ding un semkhia ding uh hi” cih thubulpite om hi.

Hih thukimna akibawl lai in India in hoihsa in Vote zong pia a, tu in alehlam ah hong paipih sawm uh ahi hi. Hih thu tawh kisai in Nagaland Indigenous People’s Forum (NIPF) leh Zo Re- unification Organisation (ZORO) ten ZORO Zumpi-ah abeisa May 16, 2024 ni-in kikumkhawm in thukimtuahna lai (Memorandum of Understanding) kibawl khinta hi.

Tua hi in, hih vai tawh kisai i lungkimlohna leh deihlohna kilatsakna dingin India-Myanmar gamgi a om Zokhawthar leh Vaphai khuate ah ZORO makaihna tawh May 16, 2024 (Thursday) ni ciangin Peaceful Rally neih dingin thukimna khauhtak kinei ding hi. Tua hun sung mahin, Nagaland-Myanmar gamgi-ah leh Manipura Naga te tenna huamsung leh Zosuante tenna huamsung tengah Peaceful Rally nasiatak mahin kinei ding hi.

Hih hZORO Peace Rally hunah Mizoram (India)- Myanmar gamgi kim a om khuate khempeuh pan mipite a tam theithei hong kihel ciat dingin cialna leh sapna kitangko ahi hi. Zomi /Zosuante khempeuh mapang khawm peuh leng gualzo pelmawh ding i hihi. Zosuante i biak Topa Pasian in hong makaih hen.

Ref: ZORO Statement

Hits: 3

Byadmin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *