October 11, 2023 || Tongsan Media Group ||

Bang hangin hizah aneu mahmah Israel gam New Jersey State cia khong bek a pha, a sauna a dung lam 260 miles a sau a vailam sauna 71 miles bek, leitung bup in lunglut mah mah ahi diam? Ngaih sut huai mah mah thu khat hi bilbel hi. Historian leh leitung mipil tuam tuam mi tampi tak ten Israel te a diakin Jews te mawhsak in, Palestine gam, Palestinian Arab te gam a laksak uh ahi hi ci in gen zel uh hi. Ahizong in Laisiangtho sungah Abraham ta Jacob suan leh khak te tenna ding a Pasian piak gam ahih lam ei Jews leh Christian te I tel mah mah hi.

Israel te pen Pasian in leitungbup a minthang ding, Pasian nasem ding a atelsa himah leh thumanglo in Baal Pasian nusian dang peuh milim peuh bia in a om uh tak ciangin Pasian in namdang te khutsung ah sal in taang sak zel hi. Kumpi David hun lai leh Solomon hun sung in lian mah mah uh a, Seba kumpi nu nangawn Israel gam ah Pasian thupina mu ding in zin liang hi. Ahizong in Babulon sal ah tang uh a, tua khit zawh mite khut nuai ah om to to uh hi. Babulon te zawh ah Medo Persia te khut ah, Greek te khut nuai a, Romans te khut nuai a, tua khit ciangin Ottoman te khut ah cih bangin Israel gam om to to hi. Rom te khit ah Ottaman te khut nuai ah Israel pen kum 402 sung na om hi. Ottoman Turks (Islam) ten Israel 1516 pan 1918 sung uk uh hi. British ten Battle of Megiddo ah September 1918 in Ottoman te do in zo gawp uh a, World War I bei in Palestine-Israel ah Ottoman ukna bei in Bristish ten uk uh hi.

Israel mite Europe gam muntuam, gam tuam ah saltangin kitheh thang kawi kawi uh ahih manin Israel Palestine ah mi tam hetlo uh hi. Ahizongin British ten hong uk tak ciang un gamdang pan in Israel gam ah a suan a khak te uh hong ciah khawm in, hong tam deuh deuh uh a, Ottoman hunlai a Palestine a na tengsa Arab mite tawh hong teng khawm uh hi. May 14, 1948 kumin Israel gamkhat a neih theihna ding un British ten Independence suahtakna pia uh a, Poland (USSR) gam pan a hong ciahkik David Ben-Gurion in Prime Minister masa pen sem hi. Independence suakta gam a pulak khit phet minute 11 zawh ciang in USA President Harry S Truman in theihpihna (recognize) thu pulak hi. Ahizong in Arab gam te in Israel suahtakna pomtheilo sang theilo uh a, Arab te leh Israel te kido ngek ngek in 1949 in Israel ten gualzawhna ngah uh hi. Tuni dong in Arab gam ten Jews Israel mite pen Illegal, pemta dan in ngaihsun lai uh hi.

1949 ah gualzawhna a ngah uh ciang in UN in Palestine gam mun 3 ah khensak a Israel, West Bank leh Gaza Strip in koihsak hi. Palestine Arab ten West Bank leh Gaza uk uh hi. Arab te lungkim thei mah mahlo uh ahih manin 1967 kum in Egypt, Jordan, Syria, Lebanon, Gaza, West Bank, Saudi teng pangkhawm in Israel gam lakkik sawm in do uh a, ahih hangin Israel ten ni 6 sungin hih Arab gamteng zo gawp uh a, Israel gam lian semsem in Sinai Peninsula, Gaza Strip leh West Bank khempeuh leh Golan Heights mun teng luah vek uh hi. Tua pen 6 days war kici hi. UN in thukimlo ahih manin gam alaksa teng uh Arab te khut ah pia kik uh hi. Jerusalem nisuahna lam zong Arab te khut ah om hi. Arab ten “Isreal miten ka gam uh hong laksak uh hi, illegal occupation” ci in tuni dong in heh den uh a, tua hang in terrorist pawl Hamas kici Gaza pan leh Hezbollah Lebanon pan kiphuankhia uh a, tuni dongin Israelte a dodo den uh hi. Pasian in Israel te khutah a piaksa gam ahi hi. Hih Israel te leh Palestinian Arab te kidona pen Leitung bup in a lunglutna ahang pen Laisiangtho in a genkholhna a tangtung ahi hi.

Zakariah 12:1-5

Vanpi zalin leitung piangsak a, mihingte tungah nuntakna a pia Topa in Israel mite tawh kisai-in thu gen a, “Leenggahzu bangin Jerusalem khuapi ka bawl ding a, a kiima om minam dangte in a nek ciangin khamin a hoi ding uh hi. Jerusalem khuapi a umcih uh ciangin Judah gam khuapi dangte zong umcih ding uh hi. Tua hun hong tun ciangin suangtumpi gik mahmah bangin Jerusalem khuapi ka bawl ding a, likkhiat a sawm minam khat peuhpeuh in liamlawh ding hi. Leitung minamdang khempeuh kipawlin Jerusalem a sim ding uh hi. Tua ni ciangin a sakolte uh ka lausak ding a, a sakol tung tuangte uh ka haisak ding hi. Ahi zongin Judah mite ka kem ding a, a galte uh’ sakolte, a mit ka tawsak ding hi. Tua ciangin Judah minamte in, ‘Jerusalem-a a teng mite, Vanglian Topa ahi amau’ Pasian’ hangin thahat uh hi,’ ci ding uh hi.

Hih Laisiangtho genna om mah bangin hizah a gam neucik khat in leitung bup lungam sak zo mawk hi. Hamas te in tutung a Israel ado na uh pen nasia mah mah a, hizah a lipkhap huai in thakhat in do ngei nailo uh hi. Iran gam te thapiakna tawh do uh ahihna thu amau mah mah in gen uh hi. Pasian in panpih ahih manin zo lo ding uh hi. USA in Israel dinpih den ahih manin Abraham kianga Pasian kamciamna om mah bangin Israel panpih te pen leitung ah gualzo ding hi. Israel te ading in thungetna pen Christian ten I tel mah mah ding kisam hi. Late 122:6-7 ah, “Jerusalem khuapi, a nopsakna ding thu ngen unla, “Nang hong itte a dau pai tahen. Na khua sungah lungnopna om hen la, na galvilna tausangte’ huam sungah lungmuanna om ta hen,” ci-in ngen un” cih thu Pasian kammal mu ihih manin thungetna ah phok ding ahi hi.

By: Rev. Muana Khuptong, Portland, USA

Hits: 10

Byadmin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *